Cilt Problemleri Nelerdir?

Ciltte kızarıklık ve cilt hasarı, birçok rahatsızlığa ve tıbbi duruma eşlik eden, yaygın bir semptomdur.

İnsan cildi, vücuttaki en büyük organdır ve vücudun tamamını kaplar. Ayrıca ilk savunma mekanizmasıdır. Vücut ısısının regüle edilmesi, fazla sıvı kaybının önlenmesi, dokunma ve sıcaklık farklarının algılanması, Vitamin-D sentezi ve depolanması ana görevlerindendir. Vücudun çeşitli yerlerinde kalınlığı değişir, göz kapaklarında en ince iken, avuç içinde ve ayak tabanlarında en kalındır.

İnsan derisi, bir çok rahatsızlığa maruz kalabilen bir organdır.

Ciltte oluşabilen başlıca rahatsızlıklar;

• Kızarıklıklar ve Kaşıntı
• Enfeksiyonlar (Viral, Bakteriyel, Fungal (Mantar) ve Parazitler)
• Pigment (Renk Molekülü) Bozuklukları
• Tümörler ve Kanser
• Travma

Kızarıklıklar ve kaşıntı: Bu durum, birçok sebepten olabilir. Bunların arasında alerji, cildin iritasyonu, enfeksiyon, altta yatan sistemik bir hastalık, yapısal bozukluklar mevcuttur. Bilinen kızarıklık ve kaşıntı türleri, akne, egzama, dermatit, kurdeşen, gül hastalığı ve sedef hastalığıdır.

Enfeksiyonlar: Ciltte oluşabilecek enfeksiyon türleri ise viral, bakteriyel, fungal ve parazit kaynaklı olabilir.

Viral enfeksiyonların başında Herpes simplex ve Herpes zoster gelmektedir.

Stafilokok ve Streptokok bakterilerinin cilt enfeksiyonlarına sebep olduğu da bilinmektedir.

Fungal enfeksiyonlar ise, normalde ciltte bulunan mantar türlerinin, derinin bakımsız kalması sonucu, cildin alt kısımlarına geçiş yapıp enfeksiyona sebep olmalarıyla kendini göstermektedir. Genelde saç ve tırnak da dahil olmak üzere cildin yüzeysel kısımlarında kendilerini gösterirler Atlet ayağı, kasık mantarı, saçkıran bilinen mantar enfeksiyonlarıdır.

Parazit enfeksiyonlarının en bilinenleri ise bit ve uyuz türlerinin insanda yaptığı enfeksiyonlardır. Bit ve uyuz türleri, insan vücudunda çeşitli bölümlere yerleşip, kişide çok ciddi belirtilere sebep olabilmektedir.

Bağışıklık sisteminin zayıflık göstermesi, bu enfeksiyonların ortaya çıkmasını ve ilerlemesini kolaylaştırır.

Pigment Bozuklukları: Cildin rengi, ciltte bulunan, melanin adı verilen bir molekül sayesinde sağlanır. Melanin ne kadar yoğunsa, cilt o kadar kapalı renkli olur. Melanin salgılanmasında, regülasyonunda herhangi bir sorun oluşursa, sorunun olduğu bölgede yâda cildin tamamında bunun etkileri görünür.

Tümörler ve Kanser: Cildi oluşturan epitel doku hücrelerinin, DNA’larının çeşitli nedenlerden dolayı hasar görerek, kontrolsüz biçimde bölünmeye başlaması ile oluşur. Cilt kanserleri, en sık görülen kanser türleridir ve en bilinen sebebi güneş ışığına aşırı maruz kalmaktır.

Kendi arasında 3’e ayrılır ve bular bazal hücre karsinomları, yassı hücre karsinomları ve malignant melanomdur. Bu 3’ü içinde en tehlikelileri malignant melanomdur.

Travma: Ciltte oluşan kesikler, darbeler, yanıklar bu travmalardan bazılarıdır. Travma sonucu oluşan cilt hasarının dışında, travmalar iz bırakabilirler ve deriyi enfeksiyonlara açık hale getirirler.

Cilt rahatsızlıklarının tedavileri dâhili yâda harici olabilir. Anti-bakteriyeller ve Antibiyotikler, anti-viraller, anti-fungaller, kortikosteroid türleri, salisilik asit, Vitamin A ve Vitamin E, immünosüpresanlar bu ilaç türlerinden bazılarıdır.

Uzun süredir cilt hastalıklarının tedavileri için, bitkisel kaynaklardan elde edilmiş ilaçlar kullanılmaktadır. Bu seçimin sebepleri arasında, daha az yan etki ve hastaların bu bitkilerden hazırlanan ilaçlara daha fazla tolerasyon gösterebilmesi, nispeten daha ucuz olmaları ve bazı etken maddelere göre daha fazla uygulama kolaylığı sağlamaları mevcuttur.

Etkileriyle ve kullanım alanları bilinen veya araştırılmaya devam eden bazı bitkiler şunlardır;

• Allium cepa (Soğan): Antifungal ve antibakteriyel olduğu düşünülmektedir
• Allium sativum (Sarımsak) : Antibakteriyel ve kansere karşı koruyucu olduğu düşünülmektedir.
• Aloe vera (Tıbbi Sarısabır) : Antibakteriyel, doku ölümünü geciktirme ve kan dolaşımını artırma etkisi kanıtlanmıştır
• Calendula officinalis ( Aynısefa) : Elde edilen ürünlerde 35’e yakın farklı fayda tespit edilmiştir. Esas olarak yanık (güneş yanığı dâhil), kesik ve ezik gibi travmalar ile çeşitli nedenlerden oluşmuş deri enflamasyonunun giderilmesi için kullanılmaktadır.
• Camelia sinensis ( Yeşil Çay) : Yapısında yoğun olarak anti-oksidanlar içerir. Kanser hücrelerinin oluşmasını engelleyip, yaşlanmış hücrelerin tekrar bölünmesini sağlayıp cildi gençleştirir.
• Echinacea angustifolia ( Ekinezya) : Deri kabarmaları, yaralanmalar, ülserler, yanıklar, herpes enfeksiyonları, hemoroitler ve sedef hastalığında kullanılabilmektedir. Laboratuvar testlerinde, aknenin ana sebebi olan Propionibacterium acnes türlerine etkinlik göstermiştir.
• Eucalyptus globulus (Kamfor) : Kamfor yağının kullanıldığı, değişik formulasyonların, cilt altı kenesinin (demodeks) ve uyuzun tedavilerinde etkinliği kanıtlanmıştır.
• Lycopersicon esculentum (Domates): Yapısındaki likopen adlı bir pigment molekülünden dolayı, güneş ışınlarının zararlı etkilerine karşı, vücudu doğal olarak koruduğu ispatlanmıştır.
• Matricaria chamomile (Papatya): Yapılan çalışmalar, anti-oksidan özelliğinden dolayı, cilt yenilenmesini kolaylaştırdığını ve egzama tedavisinde etkili olduğunu göstermiştir.
• Momordica charantia (Kudret Narı) : Kudret Narı yağı, uzun yıllardır Hindistan’da ve Asya Ülkerlerinde, sedef hastalığı, travmalar ve akne gibi cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Anti-oksidan özelliğinden dolayı, cilt kanseri üzerine etkisi hala araştırılmaktadır.
• Rosemarinus officinalis ( Kuşburnu ) : Anti-oksidan özelliği uzun zamandır bilinmektedir. Antibakteriyel olarak, akne tedavisinde etkili olduğu, laboratuvar ortamında gözlenmiştir.
• Thyme Vulgaris (Kekik) : Antibakteriyel ve antifungal özellikleri bulunmaktadır.

Referanslar;

1. Tabassum, N., Hamdani, M., Plants used to treat skin diseases,Pharmacognosy Reviews, 2014, 8(15), 52-60
2. Kapoor, V.P., Herbal Cosmetics for Skin and Hair care, Natural Product Radiance, 2005, 4(4), 306-314